.💢.. मनाचिये गुंती ‼️

❗मन इंद्रधनू ❗

.💢.. मनाचिये गुंती ‼️

अकलूज वैभव न्यूज नेटवर्क 

वृत्त एकसत्ता न्यूज

संकलन : आकाश भाग्यवंत नायकुडे

मुंबई दिनांक 20/03/2025 :  “मन इंद्रधनु” हे लिहिण्याचा विचार एवढ्यासाठीच केला गेला की सध्या आपण सारेच जण “रॅट रेस” मध्ये भाग घेतलेले लोक आहोत. त्यामुळे होतं काय की आपण सर्वजण आपापल्या दैनंदिन आयुष्यात इतके व्यस्त होऊन जातो की स्वतःला समजून घेण्यासाठी, स्वतःशी संवाद साधण्यासाठी आणि स्वतःच्या समस्या जाणून घेण्यासाठी थोडादेखील वेळ आपल्याकडे शिल्लक राहतच नाही.

सामाजिक व कौटुंबिक जबाबदाऱ्या, करिअर आणि नाती सांभाळण्याची कसरत करत असताना आपण स्वतःच्या भावनांकडे दुर्लक्ष करतो… किंबहुना त्यांना दडपून टाकण्याचा प्रयत्न करत रहातो.

मानसशास्त्रात पदव्युत्तर शिक्षण घेण्याचा फायदा एकच झाला की स्वतःशी संवाद साधता आला, आत्मपरीक्षण व आत्मनिरीक्षण या दोन्ही गोष्टी करता आल्या आणि त्याच सोबत इतरांच्या वैयक्तिक व कौटुंबिक समस्या कशा सोडवता येतील हेही समजून घेण्यात मी यशस्वी ठरले.

मानसशास्त्र असं सांगतं की स्वतःच्या भावना, विचार, आणि गरजा वेळोवेळी समजून घेणे या सर्व गोष्टी उत्तम मानसिक आरोग्यासाठी महत्त्वाच्या आहेत. यालाच जोडून किंवा यातच समाविष्ट असलेली महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे ज्याचे मानसिक आरोग्य उत्तम असते तो शरीराने देखील तंदुरुस्त असतो.. कारण मन आणि शरीर एकमेकांना जोडलेले आहेत, एकमेकांशी पूरक आहेत.

गंमत म्हणजे इकडे तिकडे सहज फिरताना जर आपल्याला कधी कुणी विचारलंच, “तू कसा आहेस?” किंवा “कशी आहेस?” तर त्यावर आपलं उत्तर तयारच असतं,” ठीक!” म्हणजे याचाच दुसरा अर्थ असा की आपणच आपल्याला समजून घ्यायला विसरतो… अथवा समजून घेण्यातच चुकतो.

मुळातच आपलं मन म्हणजे मोठं गुंतागुंतीचं प्रकरण..!!

मनाला कोळ्यांच्या जाळ्याची उपमा दिली जाते. या मन नावाच्या सहाव्या इंद्रिया बद्दल “मोगरा फुलला” लिहिताना आपले ज्ञानदेव माऊली म्हणतात..

मनाचिये गुंती गुंफियला शेला 

म्हणजेच आपलं मन म्हणजे एक गुंतागुंत असलेली मोठी क्लिष्ट गोष्ट आहे हे माऊलींना देखील माहीत होतं. आता ही गुंतागुंत सोडवायची किंवा हा गुंता सोडवायचा तर स्वतःला समजून घ्यायलाच हवं, कारण स्वतःला समजून घेतल्याशिवाय आपला आत्मविश्वास वाढत नाही, योग्य निर्णय घेता येत नाहीत आणि हरवलेली मानसिक शांतीही मिळत नाही.

स्वतःला समजून घ्यायचं म्हणजे तरी नेमकं काय करायचं..? तर विचारांचे शस्त्र वापरून स्वतःशीच स्वतः बोलायचं, स्वतःचं स्वतःच्या वागण्याचं प्रामाणिकपणे निरीक्षण करायचं, आणि आपल्या भावना कुठेतरी व्यक्त करायच्या. हो …पण ते करताना आपल्या चुकीच्या वर्तनाचे समर्थन मात्र करू नये. दुसऱ्या कोणाशी बोलायला जमत नसेल तर एक मुक्त व्यासपीठ आहे ते म्हणजे दैनंदिनी लिहिणे.

अशाप्रकारे स्वतःशी संवाद साधायचा, आपल्या भावनांना शब्द द्यायचे आणि स्वतःला स्वीकारायचे.

म्हणजेच रोजच्या दैनंदिन जीवनातून स्वतःसाठी थोडा वेळ काढायचा ,आत्मपरीक्षण करायचे आणि स्वतःला जाणून घेण्याचा प्रयत्न करायचा.

गाठींचा गुंता तरी कुठे लगेच सुटतो..? त्यासाठी अगदी अलगद हळुवारपणे प्रयत्न करत तो सोडवावा लागतो. त्याला वेळ लागतो. मनाचेही तसेच आहे. इथेही घाई उपयोगाची नाही. तुका म्हणे..”धीर धरी रे धीरापोटी फळे रसाळ गोमटी”

थोडसं प्रेमाने हळुवारपणे अलगद हा गुंता सोडवत न्यायचा असतो नाहीतर मग कुठेतरी एका बाजूला जास्त गुंता वाढतो ,एका बाजूचा सुटतो असे काहीतरी होऊन मनाचा तोल जातो आणि हा बॅलन्स खूप महत्त्वाचा आहे बरं….!!!

त्यासाठीच मनाचे रंग अलगद ओळखता आले पाहिजेत. त्या रंगांना न्याय देता आला पाहिजे… म्हणजे मग आपल्या आयुष्यात फारसा गुंता होत नाही.

तर मंडळी, दररोज सकाळी अकरा वाजल्यानंतर आपण असेच बोलत राहू आणि मन मोकळे करत राहू.

राजश्री (पूजा),

एम ए मानसशास्त्र 

कोल्हापूर.