“माझा धर्म ‘Humanity’ म्हणजेच मानवता!”
अकलूज वैभव न्यूज नेटवर्क
संकलन : आकाश भाग्यवंत नायकुडे
मुंबई दिनांक 14/02/2025 :
एका कार्यक्रमाला जात असताना “अमर शेख” यांच्या गाडीला अपघात झाला आणि त्यात त्यांचं दुर्दैवी निधन झालं. सातरस्ता येथील न्यू शिरीन टॉकीजच्या बाजूलाच शेखांच्या निवासस्थानीच त्यांचं शव अंत्यदर्शनासाठी ठेवलं. त्यांचं निवासस्थान म्हणजे दोन छोट्याशा खोल्या होत्या. त्यांचं अंत्यदर्शन घेण्यासाठी दादा कोंडके मला (चंदूभाई देशपांडे) घेऊन गेले. त्यांचं अंत्यदर्शन घेत असतानाच दादा हमसाहमशी रडू लागले. मी दादांना सावरलं. काही काळ आम्ही दोघे अंत्यदर्शनासाठी येणाऱ्या लोकांची व्यवस्था पाहण्याचं काम करत राहिलो होतो. या प्रसंगी या ठिकाणी घडलेली एक घटना इथे मुद्दाम नमूद करतो.
अमर शेख यांना मुलगा नव्हता. दोन्ही मुलीच. दोघीही मोठ्या धीराच्या. अमर शेखांचं शव ताब्यात घेण्यासाठी ‘कॉरोनर’ र्कोटाची परवानगी घ्यावी लागे. त्यावेळी मोठ्या मुलीने र्कोटाकडे मागणी केली. न्यायाधीशांनी त्या मुलीला नाव, धर्म याची विचारणा केली.
तेव्हा त्या मुलीने धीरोदात्तपणे न्यायाधीशांना सांगितले की, “माझा धर्म ‘Humanity’ म्हणजेच मानवता!” न्यायाधीश म्हणाले, “अमर शेख मुसलमान होते ना?”
त्यावर त्या मुलीने उत्तर दिले, “ते मला माहीत नाही. कारण माझ्या वडिलांनी मला आपण फक्त मानवता धर्माचे आहोत अशीच शिकवण दिलेली आहे आणि माझ्या वडिलांचे शव स्वीकारताना ते मानवता धर्माचे म्हणून मी स्वीकारेन!”
अशा दुर्धर प्रसंगात सुद्धा वडिलांची शिकवण आचरणात आणणारी त्यांची कन्या आणि मानवता धर्माची शिकवण देणारे शाहीर अमर शेख या दोघांचीही नावे महाराष्ट्राच्या इतिहासात अमर झाली आहेत.
अमर शेखांचा दफनविधी ‘मुस्लीम दफन भूमी’ त करावा असं ठरलं. तेव्हा त्यांच्या मुलीनं याला कडवा विरोध केला. ‘आमचे वडील एका विशिष्ट धर्माचे नव्हते, म्हणून त्यांचा दफनविधी वरळी येथील ‘कॉस्मॉपॉलिटन’ स्मशानभूमीत केला जावा,” असा आग्रह त्या मुलीने केला. मग कम्युनिस्ट नेते गुलाबराव गणाचार्य, दादा आणि मी एका जीपमधून मुस्लिम दफनभूमीत गेलो आणि तिथे खोदल्या जाणाऱ्या कबरीचे काम स्थगित करायला लावले आणि वरळीच्या कॉस्मॉपॉलिटन स्मशानभूमीत कबरीसाठी जागा तयार करून घेतली.
अमर शेख गेले. त्यानंतर अनेक दिवस दादा आपल्या घरातील कोणीतरी ज्येष्ठ व्यक्ती जावी अशा भावनेसारखे दुःखीकष्टी दिसत. त्यांच्या बोलण्यात सतत अमर शेखांच्यासंबंधी आठवणी येत हो कोंडकेही महान!
चंदूभाई देशपांडे ह्यांच्या दादा कोंडके ह्यांच्याबद्दलच्या पुस्तकातून
