🟣टिळक;बालगंधर्व अन शाहु महाराज

🟣टिळक;बालगंधर्व अन शाहु महाराज

Akluj Vaibhav News Network.
Chief Editor Bhagywant Laxman Naykude.
Akluj , Taluka Malshiras, District Solapur. Maharashtra State, India.
Mo. 9860959764.

अकलूज दिनांक 4/8/2023 :
हल्ली आपण बघतो कि साऱ्याच क्षेत्रात विद्वेशी प्रवृत्ती वाढताना दिसत आहेत; वादाची जागा वितंडवादाने घेतल्येय . वाद हा त्या विषयापुरता सीमीत न राहता ; एखाद्याच्या चांगल्या कामाबाबतही टोकाची टिका होताना दिसते ज्याची खरेतर आवश्यकता नसते . एखाद्याची एखादी उक्ती/कृती पटली नाही तर त्याची इतर ९९ चांगली कामेही निंदणे ही प्रवृत्ती बळावलेय .
म्हणुनच ऐतिहासिक महापुरुषांचे परस्पर संबंध कसे आदर्शवत होते त्याचे विवेचन करण्याचा हा एक भाग !!
असे म्हणतात कि ; “भुतकाळातील घटनांचा मागोवा घेवुन वर्तमानात जो विचरतो तोच सुदृढ भविष्य घडवतो” आज समाजाला याचीच गरज आहे . या पराकोटीचा द्वेष पाहिल्यानंतर मला आठवण होते ती लोकमान्य टिळक अन राजर्षी शाहुमहाराजांच्या संबंधांची!!
टिळक अन महाराज यांचे एका प्रकरणावरुन कोर्टकज्जे सुरु होते हे तर साऱ्याना ज्ञात आहेच .
आजही काही धुर्त जातीवादी नतद्रष्ट शाहुमहाराज विरुद्ध टिळक असा सामना रंगवु पहात असतात त्यात त्याना क्षणीक यशही मिळते मात्र “सत्य हे सात्विक असलेने” त्यांचे हे प्रयत्न मातीमोल होतात .
महाराज अन टिळक याना परस्परांबद्दल किती आदर होता हे पुढिल किश्यावरुन आपल्या लक्षात येईलच .
झाले होते काय ; बालगंधर्व ; नुसतेच राजहंस असताना त्यांचे गायन टिळकानी ऐकले अन टिळक भारावले ; टिळक रत्नपारखी असलेने त्यानीच त्या लहानग्या गवयाला “बालगंधर्व” ही पदवी बहाल केली .
पुढे काही कालाने बालगंधर्वांना एका कानाने ऐकु यायचे बंद झाले त्याचा त्यांच्या गायनावर विपरीत परीणाम झाला . तानपुरा ऐकु येयीना वा पेटीचा स्वर कळेना !!
ही बाब लोकमान्यांच्या कानावर गेली ; बालगंधर्व तेव्हा प्रसिद्धही नव्हते अन तशी आर्थिक दैन्यावस्थाही असलेने डॉक्टरकडे जावुन त्या कानाचे ऑपरेशन करणेही अशक्य होते .
त्याकाळी मिरज हे गाव वैद्यकीय सुविधेसाठी प्रख्यात होते .
लोकमान्यानी बालगंधर्वाना बोलावुन घेतले अन म्हणाले कि मी एक पत्र देतो ते घेवुन तु कोल्हापुरला शाहूमहाराजांकडे जा तुझी सारी व्यवस्था ते करतील तशी मी त्याना विनंती केली आहे.
बालगंधर्व ते पत्र घेवुन निघाले तेव्हा खुप जाणकारानी त्याना सल्ला दिला कि तु शाहु महाराजांकडे जा पण टिळकानी दिलेले पत्र काही महाराजाना देवु नको ; कारण महाराज अन लोकमान्य यांच्यात दावा सुरु आहे . बालगंधर्वानी हो म्हटले !!
यथावकाश बालगंधर्व करवीर नगरीत पोचले ; राजवाड्यावर गेले ; महाराजाना भेटले ; अन कोणी कितीही सांगीतलेले असले तरी टिळकांवरील नि:शंक श्रद्धेमुळे त्यानी टिळकानी दिलेले पत्र महाराजाना दिले !!
महाराजानी पत्र वाचले त्यात टिळकानी असे लिहिले होते कि ; “हा आपल्याकडे येणारा मुलगा भविष्यातील मोठा गवई आहे ; संगित हा आपला वारसा आहे तरी हा सांस्कृतिक ठेवा जतन करायचा असेल ; वृद्धिंगत करायचा असेल तर या मुलाच्या कानाचे ऑपरेशन करावे लागणार आहे त्याची आर्थिक हालाखी आहे सबब आपल्याला विनंती कि मिरज येथील डॉक्टरकडुन त्याचे ऑपरेशन करुन घ्यावे”.
राजर्षीनी आपले सारे नियोजित कार्यक्रम रद्द करुन आपल्या मोटारीत बालगंधर्वाना घेवुन तात्काळ मिरज गाठले !!
राजाच तो !! त्यांच्या आज्ञेप्रमाणे ऑपरेशन झाले ; यशस्वी झाले तोपर्यंत महिनाभर महाराज स्वत: मिरजेच्या “कोटात” थांबले होते .
डॅक्टरानी ऑपरेशन यशस्वी झाल्याचे जरी सांगीतले तरीही महाराजानी तबलेवाला; पेटीवाला; सारंगीया याना बोलावुन बालगंधर्वाना गायला लावले ; परीक्षाच घेतली जणु !!
यथावकाश बालगंधर्व पुण्याला गेले . असो !!
आपण यातुन खुप बोध घेण्यासारखा आहे . अन त्या दोघांसारखे रतीभर तरी वागण्याचा प्रयत्न केला तर आपल्यासाठी हे जग अधिकच सुंदर होईल!!
शुभम भवतु!!

अनंत पुरुषोत्तम पाध्ये
(अप्पा पाध्ये गोळवलकर)
गोळवली; अपरांत प्रांत